Barré akkoorden, barré grepen

Voor alle beginnende gitaristen een struikelblok. En soms zelfs nog na jaren spelen. Wat valt er over te melden?

Barré

Is een Frans woord, het betekent letterlijk: versperd, gedwarsboomd, denk maar aan het verkeersbord "Route barrée". Het werkwoord "barrer" betekent ook "dwarsliggen". Het Nederlandse woord is dan ook "Dwarsgreep", Duits "Quergriff", Engels "Barre" of "Bar chord". Bij een barré greep gebruik je één vinger om meerdere snaren tegelijkertijd in te drukken. Meestal gebruik je hiervoor de wijsvinger, maar ook barré's met andere vingers komen voor!

Waarom barré's?

Op een gitaar probeer je met 4 vingers, eventueel 5 als je je duim ook gebruikt, op 6 snaren te spelen. Een onbegonnen werk, vooral ook omdat er ook nog eens zo'n 19-24 fretjes op je gitaar zitten. In totaal dus 114-144 plaatsen waar je een noot kunt pakken. Op een piano speel je op maximaal 88 toetsen met 10 vingers... Gitaar spelen is dus maar liefst (144/4)/(88/10)=4x zo moeilijk! :-)

Het komt dus nogal gauw voor dat je vingers te weinig hebt om een bepaalde klank te spelen. Dan kan het indrukken van meerdere snaren met één vinger de oplossing zijn: een barré! Stel als (beginnende) gitarist het spelen van barré's niet te lang uit! Ze zijn echt onmisbaar, zelfs al bij vrij eenvoudige muziek. Een "volle F": 133211 klinkt (als de barré eenmaal lukt dan!) echt een stuk voller dan de "beginners-F": xx3211, hetzelfde geldt voor de Bm: x24432 tegenover xx4432 enzovoorts enzovoorts.

Daarmee wil ik niet zeggen dat het ALTIJD beter is om zo dik mogelijke akkoorden te spelen. Soms klinkt de gitaar in een arrangement beter als die dunne akkoorden speelt van maar 3 of 4 snaren, denk maar eens aan reggae!

Barré akkoord gitaar

Grote en kleine barré

Men spreekt van een grote barré als je alle 6 de snaren met de wijsvinger indrukt, zoals bijvoorbeeld bij een F akkoord: 133211.

Dubbele barré

Een dubbele barré kun je bijvoorbeeld gebruiken bij een B akkoord: x24442. De snaren in vakje 4 druk je dan alle drie met je ringvinger in.

Diagonale barré

Soms is een diagonale barré nodig, zoals in Bm7b5: x23231: de wijsvinger drukt op de A snaar in vakje 2 een snaar in en op de hoge E snaar in vakje 1.

Barré trainen

Vooral de grote barré kost redelijk wat kracht. Hoeveel hangt ook af van:

De dikte van je snaren: hoe dikker de snaren, hoe zwaarder het spelen is
De hoogte van de topkam (de brug in de buurt van de stemschroeven): als die onnodig hoog is kosten vooral barré's in de lage posities veel kracht. Een gitaar reparateur kan de grofjes voorzichtig invijlen, dat scheelt veel!
De hoogte van de snaren boven de hals: door het instellen of op maat maken van de kam (bridge) en/of het instellen van de halspen kan de snaarhoogte worden ingesteld. Hoe lager de snaren staan, hoe fijner je speelt. Té lage snaren gaan rammelen.
Hoe je je wijsvinger neerlegt: maar bij een grote barré je wijsvinger kaarsrecht en leg hem zo dicht mogelijk tegen het fretje. Gebruik niet meer kracht dan nodig is om de snaren tegen het fretje te drukken. Gebruik met je andere vingers ook niet onnodig veel kracht.
Of je met de binnenkant of met de zijkant van je wijsvinger speelt: als je je wijsvinger een klein beetje draait, kun je met de stevigere zijkant ervan de snaren indrukken, in plaats van met de "kussentjes" van de binnenkant van je vinger.
Of een snaar in een groef van je wijsvinger valt: rol de vinger iets meer naar de linkerkant (voor lefties: de rechterkant) en/of leg hem iets hoger of lager. Een paar mm kan al het verschil maken.
Waar je duim zit: die moet recht omhoog wijzen en niet naar binnen gebogen zijn. De duim drukt tussen je wijsvinger en je middelvinger aan de achterkant tegen de hals.
Hoe hoog je je gitaar houdt: is die te laag, dan moet je je pols in de uiterste stand buigen. Dat is erg ongezond omdat je zo bloedsomloop en zenuwen afknelt. Dat kan leiden tot serieuze blessures! De pols mag niet te sterk gebogen zijn. Houd de hals schuin omhoog en niet te laag dus.
Hoe lang je al oefent: bijna niemand kan meteen een akkoord met grote barré zuiver laten klinken. Dat kost weken, vaak maanden. Spierkracht ontwikkelen kost nu eenmaal tijd, kijk maar naar sporters!

Gitaar gripmaster trainer Er bestaan knijpers met veren er in om je handspieren te trainen. Helaas heb je er om barré's te trainen niet veel aan. Het is vooral de spier tussen je duim en je wijsvinger die je moet trainen. Dat lukt beter met een wasknijper, rubber balletje of iets dergelijks: houd het tussen het middengewricht van je duim en je gestrekte wijsvinger. Druk de wasknijper steeds een tijdje in en laat hem weer los. Af en toe je handspieren even goed stretchen. Doe dat een paar maanden, het werkt!

Lastig is soms ook het goed gestrekt houden van je wijsvinger terwijl je de andere vingers wél moet buigen om de barré-greep te spelen. Dit kun je trainen door je linkerhand (voor linkshandig spelenden: de rechterhand) vlak op tafel te leggen met de handpalm naar beneden. Buig nu je pink, ring- en middelvinger tegelijk, alsof je krabt. Houd de wijsvinger daarbij gestrekt en span hem zo weinig mogelijk aan. Doe daarna ook hetzelfde zónder je hand op tafel te leggen. Je leert zo om je wijsvinger onafhankelijk van je andere vingers getrekt te houden terwijl je de andere buigt.

Opschuifbare grepen

Als je een akkoord hebt waarbij elke snaar die klinkt met een vinger wordt gepakt, is zo'n akkoord opschuifbaar. Bij alle akkoorden met een grote barré is dat dus zo. Met de F greep 133211 kun je dus ook de F# greep 244322, de G greep 355433 enzovoorts spelen.

In de tabel hier onder zie je hoe de namen veranderen als je een greep opschuift. Elk vakje naar rechts is een vakje hoger (qua klank) op de gitaar. Het akkoord tussen F en G kan twee namen hebben: ofwel F# (fis) ofwel Gb (Ges), idem voor de andere mollen en kruisen akkoorden. De rechterkant van de tabel sluit weer op de linkerkant aan.

Tussen E en F en tussen B en C zit geen mol of kruis. Ezelsbrug: Eet Friet Bij Cor.

Capo

Soms kan het gebruiken van een capo de noodzaak van barré's voorkomen of beperken. Als een liedje bijvoorbeeld met de akkoorden Ab, Db en Eb wordt gespeeld, wordt dat met een capo in vakje 1: G, C en D. Allemaal simpele akkoorden. Vaak klinkt het dan ook beter om in zo'n geval een capo te gebruiken, omdat het wisselen van de akkoorden soepeler gaat en er tijdens het wisselen een of meer open snaren kunnen doorklinken, wat een vollere klank geeft. Een capo is dus echt niet alleen voor "amateurs"!

Alternatieve stemming

Om lastige of zelfs onmogelijke grepen te voorkomen kun je ook een andere stemming proberen.

Popschool Maastricht