Gitaar of basgitaar kopen

Een gitaar kopen of een basgitaar kopen is vóór alles een kwestie van gevoel: het instrument moet goed voelen en in jouw oren lekker klinken. De beste aankopen zijn doorgaans die instrumenten die vanaf het eerste moment vertrouwd aanvoelen, waarop je op het eerste gezicht, gehoor en gevoel verliefd wordt. Ook het uiterlijk is daarbij een belangrijke factor, want je moet er per slot van rekening het podium mee op.

Een andere ijzeren wet is dat het beter is wat meer geld uit te geven voor een beter instrument dat volledig naar je zin is, dan genoegen te nemen met een goedkoper alternatief dat het nèt niet is. Een goed instrument geeft jarenlang plezier, de verkeerde keuze kan een constante bron van ergernis en spijt zijn.

Bij het kopen van een instrument is haast een slechte raadgever. Kijk eerst rustig rond in een aantal winkels en vraag of je het een en ander mag proberen. De gelegenheid die je wordt geboden op je gemak een instrument uit te zoeken is bovendien een goede graadmeter voor de service die een winkel biedt. Wees wel zo netjes om, als je urenlang hebt rondgehangen en alles geprobeerd, niet ergens anders diezelfde gitaar te kopen omdat die daar 25 Euro goedkoper is. Een winkelier die een dergelijke service verleent is dat beetje geld extra beslist waard en is bovendien iemand die je in de toekomst nog waardevolle tips kan geven. De meeste medewerkers in een muziekwinkel zijn namelijk zelf ook muzikant en kunnen je verder op weg helpen. Een goede relatie met een muziekwinkel is veel waard.

Natuurlijk kun je op internet ook veel info krijgen, maar vertrouw niet alles klakkeloos. Ook bloggers en vloggers zijn vaak gesponsord en dus niet erg objectief. Ook online shops prijzen vaak de merken die ze verkopen, of waar ze het meeste aan verdienen, de hemel in. Zelfs fora van gitaristen en bassisten zijn soms "geïnfiltreerd" door bepaalde merken of webwinkels. Reviews en tests zijn niet allemaal even betrouwbaar. Even goed kun je er toch wel wat aan hebben ter oriëntatie.

Het kiezen van een instrument is altijd moeilijk, al was het maar omdat het in de winkel vaak anders klinkt dan thuis. De versterker waarop je de gitaar uitprobeert is net van een ander type-nummer of, erger nog, van een heel ander merk. De andere akoestiek maakt het vergelijken er soms ook niet makkelijker op. In het ideale geval zou je een aantal instrumenten enige tijd thuis moeten kunnen proberen, met je eigen versterker en onder omstandigheden die je goed kent. Maar helaas gaat de service van de muziekwinkel doorgaans niet zo ver.

Abacadabra

Een instrument kopen is het moeilijkst als je pas bent begonnen en termen als solid bodies, truss rods, tremolo's, humbuckers en lockmechaniekjes voor jou nog volledig abacadabra zijn. Van te voren wat boekjes lezen, surfen op internet en tests in tijdschriften bestuderen is geen slecht idee. Eén van de dingen die een goede winkelier je zal uitleggen is dat een goed instrument niet altijd duur hoeft te zijn. Bij de bekende merken betaal je immers ook voor de naamsbekendheid. In veel gevallen zijn er ook goedkopere, kwalitatief even goede alternatieven voorhanden, vaak afkomstig uit dezelfde fabriek in Oost-Azië waar de bekende merken ook hun gitaren laten maken. Diezelfde goede winkelier zal je ook uitleggen dat er bij gitaren en bassen grote verschillen kunnen zijn tussen de verschillende exemplaren van één type. Het belangrijkste bestanddeel in deze instrumenten is hout en iedere plank is weer anders. Dergelijke variaties leiden tot grote verschillen in klank. Het vinden van een goede gitaar is een kwestie van veel uitproberen en goed luisteren. En soms is een goedkope beter dan een dure.

Of iets goed voelt, lekker klinkt en er goed uitziet is een kwestie van smaak. Maar het helpt als je iets weet over hoe een elektrische gitaar in elkaar zit en werkt. Het geluid ervan wordt vooral bepaald door de vorm, de elementen en het hout. De meeste beginners kennen het onderscheid tussen een solid body (een plank met snaren) en een hollow body (met een klankkast). Ook zijn ze wel bekend met de archetypische vormen van de Fender Stratocaster, de Fender Telecaster en de Gibson Les Paul, en hun karakteristieke klank. Hoewel de hedendaagse plankgitaren er soms heel futuristisch uitzien en zijn uitgerust met de meest geavanceerde snufjes, zijn ze bijna allemaal te herleiden tot deze drie modellen. Hetzelfde geldt voor het onderscheid tussen de dun klinkende enkelspoels- (single coils) en de vettere dubbelspoelselementen (humbuckers).

Over de invloed van het gebruikte hout op de klank van de gitaar zijn dikke boeken geschreven. Belangrijk is in elk geval te weten dat een toets van het blonde esdoorn (maple) een feller en dunner geluid oplevert dan het donkere mahonie, palissander (rosewood) of essenhout (ash). Over de invloed op de klank van het hout doen echter ook veel indianenverhalen de ronde. Zo is het verhaal dat een mooi vergeelde gitaar beter klinkt dan een nieuwe een fabeltje. Ook hebben plekjes en kwastjes in het hout niet zoveel invloed op het geluid als vaak wordt gedacht. Je vindt hier onder een link naar een mooi overzicht van houtsoorten die gebruikt worden voor gitaren.

Toeters en bellen

Denk goed na wat je aan extra's op je gitaar wilt: een tremolo? Coil splitter schakelaars? Automatisch stemsysteem? Een aansluiting voor een gitaarsynthesizer? Piëzo elementen in een elektrische gitaar voor een "akoestische sound"? Een voorversterker? En oh ja: ieder voordeel heeft zijn nadeel...

Magische merken

Amerikaanse merken als Fender en Gibson bestaan al heel lang. Veel beroemde gitaristen speelden op hun gitaren. Een in Amerika geproduceerde Fender of Gibson is daarom niet goedkoop: je betaalt ook voor het merk. Voordeel is dat de afschrijving laag is, na een aantal jaren gebruik krijg je er nog steeds vrij veel voor terug. Sinds deze fabrikanten ook in China, Korea, Indonesië, Mexico enz. zijn gaan produceren, hebben ze goedkopere versies van hun modellen in de aanbieding, die vaak prima zijn. Enkele grote online muziekhandels laten onder een eigen merknaam instrumenten bouwen in lagelonenlanden die soms verbluffend goed en goedkoop zijn. Prima voor starters!

Alternatieven

Maar kijk ook eens naar "nieuwere" merken als Ibanez, Yamaha, Cort, Godin. Die zijn misschien minder bekend, en daardoor goedkoper, maar bouwen perfecte instrumenten. Of kijk eens naar de eigen merken van grote muziekhandels, zoals Fame, Jack & Danny, Harley Benton en dergelijke. Die zijn vaak geproduceerd in de fabrieken van bekende(re) merken!

Starterskits

Zo'n kits worden door verschillende merken aangeboden, of soms door muziekhandels samengesteld. Een starterskit bestaat uit bijvoorbeeld een gitaar, een versterker, kabel, plectrum, setje reservesnaren en een stemapparaat. Kortom alles wat je als beginnend gitarist nodig hebt. Er zijn al kits van rond de € 100. Daar krijg je geen al te beste gitaar voor. Maar vanaf zo rond de € 200-300 heb je tegenwoordig al heel behoorlijke spullen.

Tweedehands

Het is altijd verstandig ook eens rond te kijken op de tweede-hands afdeling of op sites als Marktplaats of E-bay. Een instrument dat nieuw veel te duur is, past in gebruikte staat misschien wel binnen jouw budget. Bovendien krijg je door het vergelijken van de prijzen van occasions met nieuwprijzen een beeld van de kwaliteit van de verschillende merken. Je zult merken dat sommige meer dan de helft minder waard zijn geworden, terwijl andere nauwelijks in prijs zijn gedaald. Dat is een indicatie van het vertrouwen dat de muziek-handel in dat merk heeft.

Een verhaal apart is de handel in vintage gitaren, oude instrumenten met een hoge verzamelaarswaarde. Deze kosten vaak een veelvoud van wat een nieuw instrument moet opbrengen. Daar staat tegenover dat ze over het algemeen alleen maar meer waard worden en dus een goede geldbelegging zijn. Zeker als je kunt bewijzen dat jouw vintagegitaar in een ver verleden eigendom is geweest van een popheld rijst de waarde de pan uit. Zo verwisselde enkele jaren geleden een Fender Stratocaster van Jimi Hendrix voor de lieve som van 200.000 Engelse ponden van eigenaar. Door dit soort excessen is er een enorme windhandel ontstaan in vintage-gitaren. Essentieel aan zo'n instrument is dat het geheel in originele staat is, liefst inclusief de oude koffer en de bijbehorende papieren. Er mogen wel reparaties aan zijn verricht, maar alleen met originele onderdelen. Omdat dergelijke onderdelen vaak nog zeldzamer zijn dan de gitaren zelf, wordt hier nogal eens mee gesjoemeld. Een vintage-instrument moet je dan ook alleen kopen als je ervan verzekerd kunt zijn dat het een original is. Zo niet, dan is het maar net wat de gek ervoor geeft.

Laat een tweedehands instrument, zeker als je dat van een particulier koopt, even bekijken door een deskundige, bijvoorbeeld een ervaren gitarist of je leraar. Er kunnen gebreken zijn die je niet meteen ziet. Dat hoeft nog niet eens altijd kwade trouw van de verkoper te zijn, het kan zijn dat die het ook niet heeft geconstateerd.

Garantie, korting

Vraag naar de garantietermijn en naar de garantie-voorwaarden. Oók bij tweede-hands instrumenten! Als je niets inruilt is het gebruikelijk om korting te geven. Dat kan in de vorm van geld, of in de vorm van bijvoorbeeld een gratis hoes, een draagriem, straplocks, snaren, capo, stemapparaat, enz.

Trucs

De belangrijkste vraag die je in de winkel moet zien te beantwoorden is of de (bas) gitaar die je wilt gaan kopen goed is.

Hiervoor bestaan verschillende trucs:

1. Het meest kwetsbare onderdeel van de gitaar is de hals. Deze mag niet zijn kromgetrokken of gedraaid. Vaststellen of een hals is kromgetrokken is niet zo eenvoudig want deze mag namelijk niet volledig recht zijn. Er hoort een kleine holling in te zitten, anders zouden de snaren voortdurend tegen de frets kletteren. Overigens beschikken vrijwel alle elektrische (bas) gitaren over een halspen, waarmee het kromtrekken kan worden gecorrigeerd. Veel moeilijker te herstellen is het draaien/trekken van de hals (torsie). Veel gitaristen kijken langs de hals of deze is kromgetrokken, maar deze methode is verre van betrouwbaar. Bovendien keur je zo soms een gitaar af vanwege de rand, terwijl er op de toets zelf geen problemen zijn. Een betere methode is het op elke snaar tegelijkertijd indrukken van de eerste fret met je linkerhand en de laatste fret met je rechterhand. Rond de achtste fret moet er wat ruimte zitten tussen de snaar en de fret. Als er een duidelijk verschil is in die hoeveelheid ruimte tussen de dunne en de dikke E-snaar dan is er sprake van torsie.
2. Een tweede, veel eenvoudiger visuele check is door de gitaar op tafel te leggen en van de kop af naar de achterkant kijken of er iets qua lichtval niet gelijkmatig is. Als de hals mooi recht is en niet getordeerd dan weerkaatsen de frets de lichtval precies hetzelfde en ziet het eruit als een mooi egaal metalen vlak.
3. Een goede afstelling van het topzadel is van belang voor de grip in de eerste posities. Met een te laag afgesteld zadel hoor je de losse snaar rammelen als je wat harder aanslaat. De afstelling kun je checken door je wijsvinger in de derde positie te plaatsen. De snaar moet dan boven de eerste fret net nog een beetje vrij staan. Bij en te hoog zadel moet je erg hard duwen om de snaar tegen het eerste fretje te krijgen, dat is ook niet goed. Als alle 6 de snaren te hoog staan kun je haast geen barré spelen op de eerste fret.
4. Een hals kan dode plekken bevatten, waar de aangeslagen toon veel minder hard doorkomt. Dat kan door het materiaal van de hals of door resonanties komen. Deze oneffenheden, in de klassieke muziek 'wolftonen' genaamd, zijn te herkennen door met je middelvinger alle posities van de hoge E-snaar te bespelen terwijl je met je wijsvinger de andere snaren afdempt. Op een basgitaar zit vaak een dode plek rond de 4e-7e positie op de G-snaar. Let er op dat die dode noot niet te extreem is, zeker op een fretless bas kan dat erg storen!
5. Belangrijk is dat de snaren nergens aanlopen. Bespeel daarom 'unplugged' rustig alle posities op alle snaren van de (bas) gitaar. 'Akoestisch' moeten alle snaren ook ongeveer even hard klinken.
6. De stemmechanieken behoren soepel te lopen. Een bescheiden ramp is als de snaren in het topzadel blijven plakken. Je hoort dan telkens een 'tikje' omdat de snaar verspringt.
7. De knoppen op de (bas) gitaar moeten soepel lopen en mogen niet kraken. Bovendien mag de jack-output niet los zitten.
8. De elementen moeten op de juiste afstand van de snaren staan. Als ze te dichtbij staan trekt de magnetische kracht de snaar vals (stringpull); staan ze te ver weg dan hou je geen sustain meer over. De optimale afstand tussen de snaar en het element bedraagt gemiddeld tussen de 3 en 5 millimeter, te meten met de snaar ingedrukt op de laatste fret.
9. Gitaren en vooral basgitaren zijn soms behoorlijk zware instrumenten. Het is daarom van belang dat ze goed in balans hangen, zowel als je staand als zittend speelt.
10. Dat een gitaar in de winkel niet lekker klinkt, hoeft nog niet te betekenen dat het geen goed instrument is. Veel gitaren hangen al lang in de winkel en hebben inmiddels dode en verroeste snaren.
11. Als je een tweede hands instrument op het oog hebt, laat dat dan vóórdat je het koopt, door een deskundige keuren. Er kunnen (verborgen) gebreken in zitten, die soms de verkoper ook niet kent.

Info op Internet

Op internet kun je natuurlijk héél veel info vinden over gitaren en bassen. Bijvoorbeeld op de site van Harmony Central, of op één van de honderden sites van oa. muziekhandels, gitaarbouwers en gitaarfabrikanten.

• Ed Roman's guitar pages Grote site met veel info over oude en nieuw gitaren, alle merken.
• Online tipboek gitaar
• Harmony Central
• Akoestische gitaar kopen
• Goede info over houtsoorten

Donatie

Dit is een gratis site, die al sinds 2003 voortdurend wordt uitgebreid en geactualiseerd. Als jij ook wilt dat dat zo blijft, doe dan een donatie aan Popschool Maastricht >>

Bijgewerkt op: 5 November, 2023