Multikabel
Stel je hebt een 24 kanaals mixer en een heel woud aan microfoons en DI-boxen op je podium. Dan moeten er héél wat XLR-kabels richting mengpaneel! Dat wordt erg onpraktisch, zeker als de mixer verder weg staat, of bij een open-air concert... De oplossing hiervoor is: de multikabel.
Stageblock
Op het podium ligt op een centrale plaats het stageblock met alle microfooningangen. Vaak ligt het bij de drums, omdat daar al veel microfoons omheen staan. Soms is het stageblock geïntegreerd in de haspel voor het oprollen van de multikabel. Op het hiernaast afgebeelde stageblock zitten 20 ingangen en 4 uitgangen. De uitgangen dienen voor de PA en de monitors. Uitgangen zijn de aansluitingen met pinnetjes, die met de gaatjes zijn de ingangen, logisch toch?
Snake
Op een groot podium is het vaak praktisch om met nog een extra kleinere en kortere multikabel plus stageblock te werken, die wordt dan snake of subsnake genoemd. Hiermee kun je bijvoorbeeld 8 kanalen bundelen voor de blazerssectie, de synthesizers of wat dan ook. Zodoende lopen er niet zoveel kabels over het podium.
Multikabel
De multikabel is een dikke kabel met telkens groepen van 2 afgeschermde aders, dus in feite heel veel microfoonkabels in één mantel. Zo'n kabel is behoorlijk zwaar. Standaardlengtes zijn 30m en 50m, maar je kunt ze laten maken in elke gewenste lengte. Een goede kwaliteit multikabel is vrij duur, goede stekkerverbindingen ook. Een goede kwaliteit is erg belangrijk, al het geluid gaat immers via je multikabel! Zorg dat de multikabel niet in de loop ligt op het podium, of in de zaal. Hang hem bijvoorbeeld op haken aan de muur of over een balustrade om ervoor te zorgen dat er niet over gelopen wordt.
Heen en weer
De meeste kanalen dienen natuurlijk voor het transport van geluidssignalen vanaf het podium richting mixer, maar er komen ook kanalen terug. Op zijn minst 2, voor het PA-geluid links en rechts. Als je bijvoorbeeld de monitors vanuit de zaalmixer bestuurt, moeten een aantal aux-uitgangen geluid naar de monitors op het podium sturen. Aangezien XLR-aansluitingen een richting hebben (gaatjes zijn ingangen en pinnetjes zijn uitgangen) heeft een stageblock dan bijvoorbeeld 24 ingangen en 6 uitgangen. Die uitgangen dienen dan bijvoorbeeld voor de PA speakers links en rechts en voor 4 monitorgroepen. Aan de kant van de mixer zijn er dan 6 stekkers met gaatjes en 24 met pinnetjes.
Geslachtsverandering
De stekkers met pinnetjes (uitgangen) worden in engelstalige landen "male" genoemd (mannelijk) en de andere dan "female" (vrouwelijk). (Waarom zou dat toch zijn???) Soms is het handig om één van de kanalen van de multikabel andersom te gebruiken, als je bijvoorbeeld maar 20 kanalen nodig hebt en wél 5 monitors wilt gebruiken met een 24 down 6 up multikabel. Daarvoor zijn de zogenaamde "gender-changers", "geslachtsveranderaars". Dit zijn XLR-verlooppluggen met aan twee kanten gaatjes of aan twee kanten pinnetjes. Door aan elke kant van één multikabel-kanaal zo'n ding te steken keert de aansluitrichting om en kun je een kanaal dat bedoeld was om geluid van het podium richting mixer te transporteren andersom gebruiken.
XLR gender changers
Multistekker
Sommige multikabels hebben aan de kant van de mixer een hele bos XLR stekkers, die dan in de mixer geprikt moeten worden. Als je steeds met dezelfde mixer en multikabel werkt, kun je ook een multistekker gebruiken. Die zit dan aan het eind van de multikabel. In de mixer-flightcase zelf is dan een contrastekker ingebouwd waar alle in- en uitgangen van de mixer op zijn aangesloten. Zo kun je met één multistekker alle kanalen tegelijk aankoppelen.
Veel gebruikt zijn de Amphenol C5015 serie de, van oorsprong voor militair gebruik ontwikkelde, cilindrische stekkers met schroefkoppeling. Je hebt ze met allerlei aantallen aansluitpennen.
Ook de rechthoekige Harting pluggen zie je veel, hier een 108 polige.
Licht
Ook in de lichttechniek worden multikabels gebruikt, met name tussen de dimmerpacks die op de grond staan en de lampen die in de rigs (stellages) hangen. Meest gebruikt zijn de 19 pins Socapex connectors met 6x3 aders (voor 6 geaarde kringen) plus een ongebruikte pin.
Kwaliteit, onderhoud
De kwaliteit van een multikabel wordt onder andere bepaald door de gebruikte stekkerverbindingen. Die moeten degelijk zijn, goed contact maken en blijven maken. De lipjes van de vergrendeling van de XLR pluggen mogen niet na 2x afbreken. De kabel zelf moet sterk en toch soepel zijn. De afscherming moet goed zijn, om geen overspraak (onderlinge beïnvloeding van kanalen) of storing op je signaal te krijgen. In een goede kabel zit minstens één reserve ader om evt. een kapotte ader te kunnen vervangen.
Multistekkers zijn kwetsbaar, de pinnetjes mogen absoluut niet verbuigen! Mocht dat tóch gebeuren, dan zijn ze, met speciaal gereedschap, apart te vervangen.
Houd je kabel en je stekkers schoon! Laat er geen water, stof, zand, bier of andere drank in komen! Bij "biergevaar": een plastic zak om het stageblock doen! Rol de kabel steeds netjes en zonder torsie (draaien) op, bijvoorbeeld op een katrol. Zorg dat er niemand op het stageblock kan gaan staan. Ook lopen over een multikabel is niet fijn. Hang hem op, of leg er een speciale dikke rubber mat over als het niet anders kan. Er zijn ook "verkeersheuvels" te koop met een kabelgoot er in als een multikabel onverhoopt "in de loop" van het publiek moet liggen.
Nieuwe technieken
Als er in het stageblock AD-converters (analoog-digitaal omzetters) worden ingebouwd, kan het digitale audiosignaal via een UTP (ethernet) kabel worden doorgegeven. Zo kunnen tientallen kanalen via één vrij dun en goedkoop kabeltje gestuurd worden. Er zijn ook oplossingen met glasvezelkabels, draadloos infrarood en draadloos digitaal (2.4GHz). Elk met zijn voor- en nadelen, wat de nieuwe standaard wordt is nog afwachten...
Links
- Kabels
- Stekkers
- Amphenol stekker verbindingen
- Socapex stekker verbindingen
- van Damme stekker verbindingen
- Harting stekker verbindingen
- Klotz kabels, multikabels
- Kabel op maat licht en geluids bekabeling en accessoires
Donatie
Dit is een gratis site, die al sinds 2003 voortdurend wordt uitgebreid en geactualiseerd. Als jij ook wilt dat dat zo blijft, doe dan een donatie aan Popschool Maastricht >>
Bijgewerkt op: 19 Juni, 2024