▲

 

 

 


Saxofoon mondstuk, riet

Erg bepalend voor de klank én de bespeelbaarheid van de sax zijn het mondstuk en het riet. Een heel persoonlijke keuze, mede afhankelijk van de stijl muziek. Wat valt er over te melden?

Het saxofoon mondstuk

Op de originele saxofoon van Adolphe Sax was het mondstuk van hout. De saxofoon werd toen alleen in klassieke muziek gebruikt. Dat veranderde met de komst van de jazz en later de pop en rock. Men zocht naar een agressiever, breder en helderder geluid. De houten mondstukken werden vervangen door een hard kunstmatig zwart materiaal: eboniet, een soort gehard rubber. Ook in andere kleuren komt het trouwens voor. Ook met metaal werd al snel geëxperimenteerd, onder andere de Otto Link mondstukken (Coleman Hawkins, Ben Webster) werden populair. Voordelen van metaal zijn de grotere sterkte en duurzaamheid. Nadeel is dat het lastiger te bewerken is en dus ook duurder in de aanschaf. Het materiaal is vaak messing, brons of roestvrij staal, vaak verguld. Ook keramiek, nog harder dan metaal, wordt tot mondstukken verwerkt.

Saxofoon mondstuk

Wat is nu het ideale mondstuk? Sommige saxofonisten blijven hun hele leven op zoek... Het hangt oa. af van je longinhoud, lipspanning, lippen, mondholte, speelhouding, klankideaal, stijl.

De tip-opening, het deel waar het riet op rust, heeft de grootste invloed, daarnaast de ruimte er achter, de kamer (baffle). Hoe groter de opening, hoe meer lucht nodig is en hoe sterker je lippen moeten zijn, zeker in combinatie met een zwaar riet. Deels is dat oefening, deels aanleg. Door het aanbrengen van een uitstulping in de kamer, de "baffle", krijgt de luchtstroom meer snelheid en ontstaat een toon met meer power.

Een grotere kamer zorgt voor een donkerdere, warmere toon. Een smallere kamer geeft weer meer hoog en presence in je sound. Ook de vorm, rond, of meer rechthoekig heeft een effect op de klank. Met combinatie baffle/kamer zijn dus eindeloos veel mogelijkheden, elk met een eigen klank en feel.

Het saxofoon riet

Het is het trillende riet dat uiteindelijk het geluid maakt bij een sax. Riet is een natuurproduct, er zijn dus geen 2 rieten hetzelfde... De meestgebruikte rietsoort is Arundo Donax, een rietsoort waarvan de beste kwaliteit voor saxrieten in Zuid Frankrijk (Var) groeit. Door gebruik (trillen, speeksel, bacteriën, schimmels) wordt het riet aangetast. Een riet gaat dus maar een beperkte tijd mee. Het wordt op den duur steeds minder flexibel. Na het spelen goed schoonmaken helpt om er langer op te kunnen spelen. Weken in olie die gebruikt wordt voor blokfluiten en klarinetten helpt ook, evenals bewaren in de koelkast of af en toe weken in waterstofperoxide.

Saxofoon riet

De manier waarop de rieten bewerkt zijn heeft een invloed: Amerikaanse Rico rieten zijn in het midden wat dunner en hebben een dikkere tip, wat ze iets soepeler maakt. De Franse (van Doren) hebben een wat meer afgevlakt middengedeelte, wat de lage tonen beter laat aanspreken. Sommige saxofonisten kopen "blanks" die ze zelf in de gewenste vorm schuren en vijlen. Als je weet wat je doet kun je ook wel eens een minder goed aansprekend riet met wat gericht schuren aan het klinken krijgen.

Door de tekorten aan goed natuurriet is er veel geëxperimenteerd met kunststof rieten. Voordelen zijn de constante kwaliteit en de duurzaamheid. Er zijn tegenwoordig vrij goede kunststof rieten.

Ook de metalen rietbinder kan door zijn vorm en drukverdeling nog een invloed op de klank uitoefenen.

Links

Saxofoons

Mondstukken:

Rieten:

Donatie

Dit is een gratis site, die al sinds 2003 voortdurend wordt uitgebreid en geactualiseerd. Als jij ook wilt dat dat zo blijft, doe dan een donatie aan Popschool Maastricht >>

Bijgewerkt op: 14 November, 2024